در باره امر بمعروف و نهى از منكر

«1263»

366.وَ قَالَ (علیه السلام) :فِی كَلَامٍ آخَرَ لَهُ يَجْرِی هَذَا الْمَجْرَى فَمِنْهُمُ الْمُنْكِرُ لِلْمُنْكَرِ بِيَدِهِ وَ لِسَانِهِ وَ قَلْبِهِ فَذَلِكَ الْمُسْتَكْمِلُ لِخِصَالِ الْخَيْرِ وَ مِنْهُمُ الْمُنْكِرُ بِلِسَانِهِ وَ قَلْبِهِ وَ التَّارِكُ بِيَدِهِ فَذَلِكَ مُتَمَسِّكٌ بِخَصْلَتَيْنِ مِنْ خِصَالِ الْخَيْرِ وَ مُضَيِّعٌ خَصْلَةً وَ مِنْهُمُ الْمُنْكِرُ بِقَلْبِهِ وَ التَّارِكُ بِيَدِهِ وَ لِسَانِهِ فَذَلِكَ الَّذِی ضَيَّعَ أَشْرَفَ الْخَصْلَتَيْنِ مِنَ الثَّلَاثِ وَ تَمَسَّكَ بِوَاحِدَةٍ وَ مِنْهُمْ تَارِكٌ لِإِنْكَارِ الْمُنْكَرِ بِلِسَانِهِ وَ قَلْبِهِ وَ يَدِهِ فَذَلِكَ مَيِّتُ الْأَحْيَاءِ وَ مَا أَعْمَالُ الْبِرِّ كُلُّهَا وَ الْجِهَادُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ عِنْدَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيِ عَنْ الْمُنْكَرِ إِلَّا كَنَفْثَةٍ فِی بَحْرٍ لُجِّيٍّ وَ إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ لَا يُقَرِّبَانِ مِنْ أَجَلٍ وَ لَا يَنْقُصَانِ مِنْ رِزْقٍ وَ أَفْضَلُ مِنْ ذَلِكَ كُلِّهِ كَلِمَةُ عَدْلٍ عِنْدَ إِمَامٍ جَائِرٍ .

ص1264

امام علیه السّلام در سخن دیگر خود كه هم در این معنى (در باره امر بمعروف و نهى از منكر) مى باشد فرموده است : 1-از ایشان (انكار كنندگان) بدست و زبان و دل خود منكر را انكار میكند پس او خوهاى نیك را تمام نموده است، 2-  و از آنها به زبان و دل خویش انكار مى نماید نه به دستش او بد و خصلت و خوچنگ زده و یكى (انكار بدست) را تباه ساخته است، 3-  و از آنان به دلش انكار میكند نه بدست و زبانش او دو خصلت را تباه نموده كه شریفترین سه خصلت مى باشد و بیك خصلت (انكار بدل) چنگ زده است (چون انكار بدل بدون انكار بدست و زبان در خارج سودى ندارد از اینرو آن دو خصلت را شریفتر دانسته) 4-  و از ایشان ناشایسته را به زبان و دل و دستش انكار نمى كند پس او مرده زندگان است (زیرا اگر او را توانائى نیست لا اقلّ باید بدل انكار نماید و گر نه در ایمان بخدا راستگو نمى باشد چون هر كه خدا را دوست دارد باید گناهكار دشمن خدا را دشمن بدارد) 5-  و همه اعمال نیكو و جهاد در راه خدا در پیش امر بمعروف و نهى از منكر نیست مگر مانند آب دهن انداختن در دریاى پهناور (چون قوام اسلام بامر بمعروف و نهى از منكر مى باشد) 6-  و امر بمعروف و نهى از منكر اجل را نزدیك نمى كند و روزى را كم نمى گرداند (چون اجل بموقع خود مى رسد و روزى كم و زیاده نمى شود خواه امر بمعروف و نهى از منكر بكند یا نكند پس هر كه این عبادت بزرگ كه سرمایه همه نیك بختیها است را از ترس جان یا از بیم كم شدن روزى بر اثر خشم مردم از دست دهد اندیشه اش نادرست است) و نیكوترین امر بمعروف و نهى از منكر (گفتن) یك سخن حقّ و درست است نزد پادشاه ستمگر (كه آن سخن او را از ستمى باز داشته یا بخیر و نیكى وادارد).